Từ xa xưa, trong quan niệm của người việt đã có câu ‘Lễ xung quanh năm không bởi rằm tháng Giêng’. Đối với những người Việt, rằm tháng Giêng hay nói một cách khác là Tết Nguyên Tiêu là ngày lễ thiêng liêng dịp đầu năm mới mới. Bạn đang xem: Ý nghĩa tết nguyên tiêu
Tết Nguyên Tiêu là đêm rằm đầu tiên của năm mới tết đến mang ý nghĩa sâu sắc đoàn tụ, sum họp cùng gia đình, người thân trong mùa đầu năm. Trong dân gian, cùng với số đông tín đồ theo phong tục thờ cúng ông cha thì rằm mon Giêng thứ nhất được hiểu một cách đơn giản và dễ dàng là ngày rằm lớn. Còn theo truyền thống lịch sử Phật giáo thì ngày rằm mon Giêng mang ý nghĩa sâu sắc rất lớn, là thời điểm thích hợp nhất để nguyện cầu an lành cho cả năm phải thu hút sự tham gia đông đảo của giới Phật tử và tổng thể dân chúng. Ngày rằm mon Giêng giỏi Tết Nguyên Tiêu là tối trăng tròn đầu tiên của 1 năm (‘Nguyên’ là lắp thêm nhất, ‘Tiêu’ là đêm). Ngày này nói một cách khác là Nguyên Tịch, Nguyên Dạ, đầu năm Thượng nguyên, đầu năm mới đoàn viên… là ngày Tết truyền thống lâu đời của dân tộc bản địa Hán làm việc Trung Quốc.
Phật giáo qua hơn ngàn năm du nhập vào nước ta đã đính kết các phong tục văn hóa của fan Việt. Rằm tháng Giêng ko phải là 1 trong ngoại lệ, trường đoản cú một dịp nghỉ lễ hội có bắt đầu từ china đã chuyển đổi thành một ngày đầu năm mang bản sắc rất độc đáo của bạn dân Việt ngấm nhuần tứ tưởng Phật pháp.
![]() |
Nguyên tiêu là trong những lễ tết quan trọng đặc biệt trong xã hội cư dân Hội An (Quảng Nam), nhất là đối với bà con người Hoa. Ảnh:hoian-tourism |
Về nguồn gốc của ngày rằm mon Giêng giỏi Tết Nguyên Tiêu, dân gian lưu giữ truyền nhiều mẩu truyện nhưng thông dụng là 3 sự tích bên dưới đây:
*Nhiều tư liệu viết phong tục này xuất phát điểm từ thời Tây Hán ở Trung Quốc. Thời ấy, các cung bạn nữ sau đầu năm mới Nguyên Đán số đông nhớ nhà, nhớ cha mẹ, nhưng không sao trở lại thăm nhà được. Thời Hán Vũ Đế, bao gồm một cung nữ tên là Nguyên Tiêu, đã trải qua không ít cái đầu năm mới trong cung cấm nhưng không được đoàn viên với mái ấm gia đình nên đã tìm đến một cái giếng toan kết liễu cuộc đời. Như mong muốn thay, cô được Đông Phương Sóc, một sủng thần của Hán Vũ Đế cứu vớt sống.
![]() |
Tết Nguyên Tiêu tốt rằm tháng Giêng tương truyền có nguồn gốc từ thời Tây Hán ở Trung Quốc. |
Cảm động trước tấm lòng hiếu thảo của cô ấy gái, Đông Phương Sóc bèn nghĩ về ra một kế. Ông bày 1 bàn bói quẻ trên phố Tràng An, toàn bộ những bạn đến bói gần như nhận được một quẻ ghi cái chữ: 16 mon Giêng bị lửa thiêu rồi nói rằng, vào ngày này, thiên đình sẽ sai hỏa thần xuống thiêu rụi tởm thành.
Được tin thần hỏa sẽ đốt thành Tràng An, Hán Vũ Đế vội triệu Đông Phương Sóc đến để bàn phương pháp đối phó. Đông Phương Sóc vờ xem xét một lúc rồi tâu với vua: Nghe nói thần lửa siêu thích nạp năng lượng bánh trôi, trong cung gồm cung phụ nữ Nguyên Tiêu khéo tay, rất có thể giao cho cô có tác dụng bánh đãi hỏa thần. Đồng thời, để tránh tai họa đó, mỗi cá nhân phải treo trước cánh cửa mình một mẫu đèn lồng đỏ vào trong ngày 15 nhằm Ngọc Hoàng lầm tưởng thành Tràng An dưới thế gian đang bị lửa thiêu.
Để tặng kèm công làm cho bánh dụ hỏa thần, đơn vị vua đã đến Nguyên Tiêu về đoàn viên với gia đình. Tín đồ đời ghi ơn dẹp nàn lửa của cô nàng nên đặt cho chiếc bánh trôi với ngày rằm mon giêng cái thương hiệu Nguyên Tiêu. Họ quan niệm ngày đầu năm mới Nguyên Tiêu đồng nghĩa tương quan với Tết sum vầy hay đầu năm tình yêu.
![]() |
Bánh trôi còn được gọi là bánh Nguyên Tiêu - món ăn truyền thống lâu đời trong ngày rằm mon Giêng của tín đồ Trung Quốc. |
*Ngoài ra, dân gian còn lưu truyền một sự tích đầu năm mới Nguyên Tiêu khác như sau. Ngày xưa, bao gồm một bé thiên nga từ bên trên thiên đình bay xuống hạ giới đã trở nên một fan thợ săn bắn chết. Để trả thù cho bé thiên nga, Ngọc Hoàng đã sai một nhóm quân thiên tào đúng ngày 15 mon Giêng xuống hỏa thiêu toàn cục con tín đồ và động vật dưới hạ giới.
Rất may đến loài bạn là có một số trong những vị thần trên thiên đình không đồng ý với đưa ra quyết định này của Ngọc Hoàng nên đã liều mình xuống hạ giới để hiến kế cho chúng sinh. Nỗ lực là vào trong ngày đó, đơn vị nhà treo đèn lồng và bắn pháo hoa ném lên thiên đình tưởng rằng cửa nhà của họ đã biết thành phóng hoả. Nhờ đó mà loài tín đồ mới ra khỏi cảnh diệt vong.
*Một giải thích khác theo sách ‘Ngày đầu năm Trung Quốc’ mang lại rằng: đầu năm Nguyên Tiêu tất cả từ đời Hán. Hán Văn Đế đăng quang đúng vào trong ngày rằm mon Giêng sau thời điểm dẹp yên cuộc rối ren do gia tộc chúng ta Lã tạo ra.
Từ kia theo lệ từng năm đêm ngày rằm tháng Giêng, vua Hán Văn thoát khỏi cung đi dạo chung vui cùng với thần dân. Chữ ‘Dạ’ (đêm) trong cổ ngữ trung quốc còn được đọc là ‘Tiêu’ yêu cầu vua Hán Văn đã mang ngày rằm tháng Giêng làm cho ngày đầu năm mới Nguyên Tiêu.
![]() |
![]() |
Lễ hội đèn lồng và lễ hội hoa đăng là 2 liên hoan tiệc tùng truyền thống được tổ chức triển khai trong ngày này. |